تعویض پوست ساز تار
نحوه تعویض پوست تار به روش صحیح در صدا دهی ساز نقش بسیار مهمی دارد.شما به عنوان هنرجوی تار باید مهارت لازم برای تعویض پوست تار را دارا باشید. فیزیکدانان معتقداند، وظیفه پوست تار، انتقال ارتعاشات خرک به کاسه تار می باشد. برخی دیگر بر این اعتقاد هستند که وظیفه دیگر پوست، انتقال ارتعاشات خرک به بخش هوای داخل کاسه می باشد. به هر صورت، پوست در صدادهی تار نقش حساس و مهمی دارد. مسلم است که صدای تار مشقی ای که یک صاحب مهارت، پوست آن را انداخته باشد بسیار بهتر از صدای تار ممتازی است که توسط شخص تازه وارد، پوست انداخته شود.
پوست تار مناسب چه مشخصاتی دارد؟
پوست تار از جنس پوست بره تودلی یا بزغاله تودلی است، که دباغ ها آن را در فصل پاییز و زمستان به بازار عرضه می کنند. پوست مرغوب باید بدون برفک (سفیدک)، بدون چربی و یک دست و شیشه ای باشد. هنگام قرار گرفتن مقابل نور، آثار زدگی، حاصل از دباغی نادرست در آن مشاهده نشود. اخیراً پوست مثانه و دل گاو و… هم به بازار آمده است که این نوع پوست‌ها صدا دهی بره تودلی را نداشته و برای تار شیرازی مناسب نمی باشند. البته پوست تار آذری از جنس دل گاو انداخته می شود.
در اتنخاب پوست تار مناسب ، چه نکاتی را باید رعایت کنیم؟
- پوست باید کهنه و حداقل یکساله باشد تا بتوان برای ساز از آن استفاده کرد.
- برای کسانی که در مناطق مرطوب مانند شمال ایران زندگی می کنند بهتر است پوست بزغاله تودلی استفاده کنند. چراکه این پوست نسبت به رطوبت مقاوم است. در نظر داشته باشید که پوست بزغاله خشکتر از پوست بره است.
- هیچگاه پوست را به عرض به ساز خود نیاندازید. برخی به منظور ماندگاری پوست، آن را به عرض می اندازند که صدای ساز را خراب می کند.
- به طور معمول اندازه قطر پوست در قسمت کاسه 0.05 میلی‌متر و برای نقاره 0.07 است. در موارد خاص و براساس سلیقه شخصی نوازنده و یا ساختمان ساز قطر پوست قابل تغییر است.
برش و انتخاب پوست کاسه و نقاره به چه صورت می باشد؟
قسمت کلفت تر پوست برای نقاره و قسمت نازکتر پوست برای کاسه تار درنظر گرفته می شود. همچنین، قسمت کلفت تر پوست کاسه زیر خرک قرار می گیرد. پوست را حتما حدود دو سانتی‌متر بزرگتر از دور دهانه‌ها برش دهید.
شرایط نگهداری پوست تار ؟
- حتما تاریخ خرید پوست را یادداشت کنید و اگر سوراخ هایی در آن وجود داشت آنها را با علامت مشخص کنید، تا اگر سوراخ‌های جدیدی بوجود آمد، نحوه نگهداری پوست تصحیح شود.
- پوست ها حتما باید در کیسه ای نخی که قابلیت تبادل هوا را دارد نگهداری شود . میان پوست‌ها توتون بریزید و پس از گره زدن در کیسه، آن را در محیط خشک و خنک نگهداری کنید.
- توتون مانع از سوراخ شدن پوست‌ها و یا به اصطلاح، بید زدگی پوست ها می شود. برای این کار از نفتالین استفاده نکنید چراکه نفتالین، بدلیل تصعید، ایجاد بوی بد و حساسیت می کند. همچنین باعث چرب شدن پوست‌ها می گردد.
- هر چند وقت یک بار، شرایط نگهداری و وضعیت پوست ها بررسی شود.
- پوست‌ها باید به شکل اصلی خود نگهداری شوند و از برش آنها به شکل دهانه ها پرهیز کنید. زیرا پوست‌ها، پس از خشک شدن، تغییر اندازه می‌دهند و کوچکتر می‌شوند.
- برخی افراد مبتدی، برای خشک کردن سریع پوست، آن را مقابل آفتاب یا حرارت ملایم قرار می‌دهند. این کار بشدت اشتباه بوده و به پوست آسیب می رساند.
- از تا زدن پوست‌ها پرهیز کنید چرا که باعث شکستن پوست و کاهش کیفیت آن می گردد.
سریش چگونه تهیه می شود؟
سریش از ریشه گیاهی ازدسته لاله ها گرفته می شود. ریشه گیاه را پس از آسیاب کردن به‌شکل پودر سریش درمی آورند. برای تهیه سریش، ابتدا در یک ظرف، به مقدار لازم (حدود 1/5 قاشق غذاخوری) آب بریزیم و بعد به آرامی پودر سریش را به آن اضافه کنیم و با انگشت هم زنید، تا قوام یابد.
موارد مهم در تهییه سریش ؟
- پودر سریش را در نمکدان بریزید تا راحتر از آن استفاده نمایید.
- پودر سریش دارای ناخالصی است، پس حتما قبل از مصرف، به وسیله الک ریز،آن را الک کنید تا پودر کاملا نرم و خالصی بدست آورید.
- در مواقع لزوم، می توانید در مرحله نهایی، حدود 3 تا 5 درصد چسب چوب مرغوب به سریش اضافه کنید.
ابزار لازم برای انداختن پوست تارکدامند؟
- ظرف آب، برای خیس کردن پوست
- پارچه، برای خشک کردن آب اضافه پوست
- سریش برای چسباندن پوست
- کارد میوه‌خوری، برای خالی کردن سریش‌های اضافی از زیر پوست
- کاتر، برای بریدن پوست‌های اضافی دهانه‌ها بعد از خشک شدن کامل پوست انداخته شده
آموزش تعویض پوست تار توسط استاد کیوان ساکت به صورت ویدیویی
مقالات نُت نواز
مستند بزرگان موسیقی ایران
فیلم داستان ویون ایرانی (نسخه کامل)
مستند فیلم لطفی چهار فصل
فیلم کنسرتی که اجرا نشد
مستند ابولحسن صبا
آشنایی با ساز تنبور
سنتور و اصول نگهداری
آموزش تکست نویسی رپ
راهنمای خرید نی هفت بند
12 نکته مهم در خرید ساز کمانچه
تفاوت های ساز تار با ساز سه تار
