تفاوت های ساز تار با ساز سه تار

شکل ظاهری

تفاوت تار و سه تار در موارد مختلفی به چشم می‌خورد. این دو در ظاهر تفاوت‌هایی نسبت به هم دارند که در نگاه اول متوجه این تفاوت‌ها می‌شوید.

در تار از ۶ سیم استفاده شده به همین دلیل است که دسته آن نسبت به سه تار که از ۴ سیم تشکیل شده، از پهنای بیشتری برخوردار است.

تعداد گوشی‌های تار به ۶ عدد افزایش پیدا کرده و همین امر باعث بزرگ‌تر شدن جعبه گوشی‌های تار نسبت به سه تار شده است.

تار از دو کاسه تشکیل شده که یکی از کاسه‌ها کوچک‌تر از کاسه دیگر است و سه تار از تک کاسه تشکیل شده و می‌توان گفت که تار نسبت به سه تار بزرگ‌تر است.

صفحه جلو کاسه سه تار از چوب طبیعی ساخته شده، اما صفحه جلو کاسه تار از پوست طبیعی و مصنوعی تشکیل شده است ولی جنس چوب استفاده شده در ساخت هر دو ساز با توجه به تکنیک و سلیقه سازنده، متفاوت خواهد بود.

روی دسته تارها دو نوار سفید از جنس استخوان وجود دارد که در ناحیه انگشت گذاری است، اما این موضوع تنها در سه تارهای حرفه‌ای دیده می‌شود.

دسته سه تار نازک‌تر از دسته تار بوده و دارای ظرافت بیشتری نسبت به تار است.

هر دو ساز از تعداد پرده‌های یکسان و برابر (۲۸ عدد) و طول دسته یکسان تشکیل شده‌اند.

طول عمر پرده‌های به کار رفته در سازها به طور کلی به جنس پرده، استایل دست چپ نوازنده، میزان اصطکاک دست نوازنده با پرده و میزان رطوبت محل نگهداری آن بستگی دارد.

تفاوت صدایی

از دیگر تفاوت‌های این دو ساز می‌توان به صدای تولید شده آن‌ها اشاره کرد که با توجه به آن، افراد با سلیقه‌های متفاوت به این دو ساز جذب می‌شوند.

تعداد سیم‌های تشکیل دهنده تار نسبت به سه تار بیشتر بوده به همین دلیل است که هنگام نواختن تار، صدای پرحجم‌تری به گوش می‌رسد.

صدای سه تار نرم‌تر، تخت‌تر و زنگ‌دارتر است اما صدای تولیدی تار شفاف‌تر، بم‌تر و تیزتر است.

تفاوت در نواختن

برای نواختن سه تار از مضراب فلزی که بر روی انگشت سبابه قرار می‌گیرد، استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از مضراب فلزی هم استفاده نکرد و از ناخن انگشت سبابه برای نواختن استفاده کرد. لازم به ذکر است که با نواختن توسط ناخن انگشت سبابه، صدای نرم‌تری تولید می‌شود.
تار به وسیله مضراب فلزی که از جنس برنج بوده نواخته می‌شود. برای نواختن تار فرد نوازنده باید مچ دست خود را تکان دهد اما در سه تار تنها لازم است که انگشت سبابه حرکت کند و نوک انگشتان به سیم‌ها برخورد نماید. تکنیک‌های مضراب زدن در تار و سه تار بسیار شبیه به یکدیگر هستند.

تفاوتهای کاربردی

با توجه به ویژگی‌های صوتی که برای هر یک از تارها بیان کردیم، به طور کلی از سه تار که صدایی نرم‌تر دارد برای تک نوازی و دو نوازی استفاده می‌شود و از تار به علت بم بودن صدای تولیدی برای کارها و موسیقی‌های گروهی استفاده می‌شود. البته لازم به ذکر است که ساز تار و سه تار می‌توانند هم در گروه‌های موسیقی و هم در تک‌نوازی کاربرد داشته باشند زیرا همه چیز بستگی به نوازنده این دو ساز دارد

آیا یادگیری تار از سه تار راحت تر است؟

در مورد مبحث یادگیری می‌توان گفت که همه چیز به علاقه شما بستگی دارد، زیرا اگر شما با علاقه یادگیری را شروع کنید، نواختن ساز برای شما راحت‌تر و آسان‌تر می‌شود، اما برخی از مدرسان این حرفه بر این باورند که برای یادگیری تار بهتر است اول سه تار را به علت ساده بودن و یادگیری راحت‌تر آموزش ببینید.
نوازندگانی که سه تار را فرا گرفته‌اند، برای نواختن تار تنها کافی است روی حرکت مچ خود تمرکز داشته باشند و برای نوازندگان تار که علاقه به نواختن سه تار دارند تنها کافی است که تمرکز خود را روی نواختن با انگشت سبابه قرار دهند.