ساختمان تنبور

در جریان ساخت این ساز، از دو روش استفاده می شود. در روش اول، سازگر قالب کاسه ساز را به صورت یک تکه از جوب تراش میدهد. و در روش دوم که روش چمنی نام دارد، کاسه از چینش ترکه های چوب ساخته می شود. روش اول در قدیم بیشتر مرسوم بوده. امروزه مثل اکثر سازهای زهی روش دوم کاربرد بیشتری دارد. مزیتی که روش چمنی دارد، سهولت در تعمیر کاسه در خرابی های احتمالی است. همچنین ساخت تنبور به روش دوم به مراتب ساده تر است. به طور معمول طول این ساز بین ۸۵ تا ۹۰ سانتی متر متغییر است. به طور کلی ساختمان تنبور شامل اجزای زیر می گردد:

کاسه: غالبا برای ساخت کاسه از چوب توت استفاده می گردد. کاسه های ترکه ای از چینش دقیق ۷ الی ۱۰ ترکه ساخته می شود.

دسته: جنس دسته عموما از چوب گردو می باشد. و دستان ها بر روی آن بسته می شود. پهنای دسته به سمت کاسه ضخیم تر می شود. تقارن دسته در کیفیت صدای ساز بسیار موثر است.

صفحه: معمولا مثل اکثر سازهای سیمی، در ساخت صفحه از چوب توت استفاده می شود. مسطح بودن و یکنواختی سطح صفحه تاثیر بسزایی در شفافیت صدای ساز دارد. بر روی صفحه معمولا بین ۸ تا ۱۲ سوراخ ایجاد می کنند. وظیفه این سوراخها آزاد کردن صدای داخل کاسه و نرمی آوای خروجی می باشد.

دستان: دستانها همان پرده های ساز هستند و معمولا از روده تابیده شده گوسفند به دست می آیند. ۱۳ دستان بر روی دسته نصب می گردد.

سیم ها: عموما سیم های تنبور از جنس فلز مس یا برنج می باشد. البته در گذشته تارهای در هم تنیده ابریشم خام نیز برای این منظور به کار می رفته است. همچنین تنبور در گذشته دارای دو سیم بوده که به مرور این سیمها به ۴ عدد رسیده است.

خرک: در ساختار تبور نیز مثل همه سازهای سیمی، قطعه ای کوچک چوبی برای عبور سیمها از روی صفحه لحاظ می گردد که به آن خرک می گویند. جنس خرک بیشتر از چوب درخت گردو یا شمشاد می باشد.

سیم گیر: سیمها در انتهای کاسه به سیم گیر متصل می گردند. سیم گیر به طور کلی از استخوان و یا از چوب ساخته می شود.

گوشی ها: گوشی ها در بالا دسته تنبور نصب می گردند و وظیفه کوک کردن ساز را بر عهده دارند و معمولا از چوب بید یا هر نوع چوب مناسب دیگری ساخته می شوند.

شیطانک:  در عرض بالا دسته نصب می گردد و برای عبور سیمها و رسیدن آن به گوشی ها کاربرد دارد و جنس آن استخوان یا چوب می باشد.